Światowa Organizacja Zdrowia wydała komunikat w sprawie szczepionki BCG przeciw gruźlicy i jej wpływu na ochronę przed zakażeniem koronawirusem SARS-CoV-2. Dotychczas nie zgromadzono wystarczających dowodów, które potwierdzają, że szczepionka BCG zmniejsza ryzyko zachorowania na koronawirusa SARS-CoV-2. Obecnie prowadzone są dwa badania kliniczne, które mają ocenić ochronne działanie BCG w zapobieganiu COVID-19 u pracowników ochrony zdrowia. Wyniki tych badań zostaną przez WHO ocenione po ich zakończeniu.
Wobec braku dowodów WHO nie zaleca stosowania szczepionki BCG w ochronie przed koronawirusem SARS-CoV-2. Szczepionka BCG powinna być wykorzystywana do realizacji programów szczepień noworodków w krajach o średniej i wysokiej zapadalności na gruźlicę.
Pomimo braku dowodów, obserwujemy globalne zainteresowanie szczepionką BCG. WHO obawia się, że zwiększony popyt na tę szczepionkę oznacza, że mniej będzie jej dostępnej do szczepienia dzieci przeciwko gruźlicy. Podobne obawy wyrażali także dostawcy w Japonii, zgłaszając nagły wzrost popytu na szczepionkę BCG.
Z przeprowadzonego przeglądu dostępnych baz danych na temat COVID-19, koronawirusa SARS-CoV-2 i BCG wynika, że dostępne są trzy nierecenzowane publikacje wstępnych obserwacji, w których autorzy porównali różnice zapadalności i umieralności z powodu COVID-19 w krajach, w których prowadzone są programy szczepień szczepionką BCG
w porównaniu z krajami, gdzie się ich nie stosuje. Odnotowano, że kraje, które rutynowo stosowały szczepienia BCG noworodków odnotowują mniej przypadków koronawirusa SARS-CoV-2. Należy podkreślić, że takie badania ekologiczne są obciążone wpływem wielu niezależnych błędów systematycznych, w tym np. różnic demograficznych, obciążenia ochrony zdrowia, skali wykonywanych badań w kierunku COVID-19 czy etapu pandemii
w poszczególnych krajach, kiedy prowadzone były obserwacje.
Zarejestrowano dwa badania kliniczne z randomizacją, mające na celu zbadanie ochronnego działania szczepionki BCG podawanej pracownikom ochrony zdrowia opiekujących się pacjentami z COVID-19.
Pierwsze badanie pod akronimem BRACE prowadzone jest w Australii.
Kontrolowane randomizowane badanie prowadzone jest w grupie 4170 lekarzy i pielęgniarek szpitali
w Australii. Uczestnicy zostaną zaszczepieni szczepionką BCG podszczepu duńskiego (1331) śródskórnie lub otrzymają jako placebo sól fizjologiczną (grupa kontrolna). Badanie prowadzone jest przez badaczy z Murdoch Childrens Research Institute i Royal Children’s Hospital w Australii. Okres obserwacji od 6 do 12 miesięcy. Wstępne dane będą opracowane do 30 października 2020 roku. Zakończenie badania zaplanowano na 31 marca 2022 roku.
Drugie badanie pod akronimem BCG-CORONA prowadzone jest w Holandii.
Randomizowane badanie z podwójną ślepą próbą prowadzone jest w grupie 1500 lekarzy
i pielęgniarek pracujących na izbach przyjęć i oddziałach szpitalnych ośmiu holenderskich szpitali, gdzie leczeni są chorzy na COVID-19. Badanie prowadzone jest przez badaczy UMC Utrecht i Radboud University w Holandii. Uczestnicy badania otrzymają śródskórnie szczepionkę BCG lub placebo. Okres obserwacji wynosi 6 miesięcy. Zakończenie badania planowane jest na 25 grudnia 2020 roku.
Piśmiennictwo:
1. Bacille Calmette-Guérin (BCG) vaccination and COVID-19.https://www.who.int/news-room/commentaries/detail/bacille-calmette-gu%C3%A9rin-(bcg)-vaccination-and-covid-19 Data dostępu 04.05.2020.
2. BCG Vaccination to Protect Healthcare Workers Against COVID-19 (BRACE)
https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04327206 Data dostępu 04.05.2020.
3. Reducing Health Care Workers Absenteeism in Covid-19 Pandemic Through BCG Vaccine (BCG-CORONA) https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04328441Data dostępu 04.05.2020.
4. Coronavirus: BCG rumours and other stories fact-checked. https://www.bbc.co.uk/news/52310194 Data dostępu 05.05.2020.